دانش آموزان پایه نهم برای ورود به پایه دهم، باید رشته تحصیلی خود را از بین ۶ رشته اصلی انتخاب کنند. این ۶ رشته اصلی، ریاضی و فیزیک، علوم تجربی، علوم انسانی، فنی و حرفه ای، کار و دانش و الهیات و معارف اسلامی هستند. رشته فنی و حرفه ای، یکی از رشته های اصلی است که دانش آموز می تواند انتخاب کند؛ اما بسیاری از دانش آموزان یا والدین آنها به انتخاب این رشته علاقه ای نشان نمی دهند و فکر می کنند که این رشته مخصوص دانش آموزان ضعیف است؛ اما در واقع این طور نیست و این رشته نیز پتانسیل خوبی برای آینده شغلی دانش آموز خواهد داشت.
معرفی رشته های تحصیلی فنی و حرفه ای ۱۴۰۲
هنرستان های فنی و حرفه ای از مدارس معتبر زیر نظر وزارت آموزش و پرورش می باشند و رشته های بسیار متنوعی را در شاخه فنی و حرفه ای ارائه می دهند. هنرستان فنی و حرفه ای سعی دارد به تربیت نیروی متخصص و فنی در رشته های تحصیلی مختلف بپردازد. در هنرستان های فنی و حرفه ای بیشتر دروس به صورت عملی و در کارگاه ها اجرا می شوند و تعداد کمتری از دروس به صورت نظری می باشند.
این مدارس به دلیل نیاز به کارگاه آموزشی برای ارائه دروس، محیط آموزشی متفاوت تری نسبت به مدارس معمولی دارند. رشته فنی و حرفه ای شامل ۴ زیر گروه هنر، مدیریت و خدمات، صنعت و کشاورزی می باشد که هر کدام از این زیرگروه ها چندین زیر شاخه دارند.
رشته های جدید اضافه شده به سازمان فنی و حرفه ای
محیط بانی
حمل و نقل ریلی
خدمات فروشگاهی
بهداشت عشایر و روستا
بازیافت مواد
انرژی
رشته های زیرگروه هنر در هنرستان
همان طور که گفته شد، زیرگروه هنر یکی از شاخه های رشته فنی و حرفه ای است. این زیرگروه نیز به شاخه های متعدد تقسیم می شود.
در واقع رشته هنر ۱۸ زیر گروه دارد و بیشترین متقاضی را در بین سایر زیر گروه های فنی و حرفه ای دارا هستند. البته برخی از رشته های هنر تنها در برخی از هنرستان ها ارائه می شوند. شایان ذکر است که رشته های هنر فنی و حرفه ای، در میان دختران طرفدار بیشتری دارد.
فتوگرافیک
طراحی دوخت (این رشته فقط برای دختران و در هنرستان های دخترانه ارائه می شود.)
معماری داخلی
صنایع دستی
انیمیشن و پویانمایی
تولید برنامه تلویزیونی
گرافیک
نقاشی
نوازندگی ساز جهانی
نوازندگی ساز ایرانی
نمایش
سینما
نقشه کشی معماری
طراحی زبان بصری
مرمت آثار فرهنگی
موسیقی مبانی آهنگ سازی
پشتیبانی صحنه
چاپ دستی
رشته های زیرگروه مدیریت و خدمات
زیرگروه مدیریت و خدمات نیز به ۳ شاخه تقسیم می شود.
گروه خدمات
ناوبری و حمل و نقل
گروه بازرگانی و امور اداری
حسابداری
گروه بهداشت و سلامت
تربیت کودک (رشته تربیت کودک یا کودک یاری فقط در هنرستان های دخترانه ارائه می شود.)، تربیت بدنی
رشته های زیرگروه صنعت
زیرگروه صنعت، از زیرگروه های رشته فنی و حرفه ای است که به ۵ زیرگروه دیگر تقسیم می شود. هر زیرگروه نیز شامل رشته های مختلفی است.
زیرگروه برق و رایانه
الکتروتکنیک
الکترونیک
شبکه و نرم افزار
الکترونیک و مخابرات دریایی
زیرگروه تعمیر و نگهداری ماشین آلات دریایی
مکانیک موتورهای دریایی
زیرگروه مواد و فرآوری
سرامیک
صنایع شیمیایی
صنایع نساجی
متالوژی
معدن
زیرگروه مکانیک
مکاترونیک
صنایع فلزی
تاسیسات مکانیکی
مکانیک خودرو
ماشین ابزار
صنایع چوب و مبلمان
ابزار
زیرگروه معماری ساختمان
معماری
رشته های زیر گروه کشاورزی
امور زراعی
امور دامی
امور باغی
ماشین های کشاورزی
صنایع غذایی
رشته های فنی و حرفه ای مخصوص پسران
صنایع فلزی
الکتروتکنیک
تاسیسات
متالوژی
ساختمان
ساخت و تولید
شرایط ورود به رشته های فنی و حرفه ای در دوره متوسطه ۱۴۰۲
پس از امتحانات پایان ترم خرداد ماه ۱۴۰۲، دانش آموزان باید در زمانی که آموزش و پرورش مشخص می کند به سامانه پادا به آدرس pada.medu.ir مراجعه و فرم هدایت تحصیلی خود را تکمیل نمایند. در انتخاب رشته عواملی مثل نمرات ۳ سال متوسطه اول، علاقه و نظر دانش آموز و شرکت در آزمون مشاوره ای همگام تاثیرگذارند. همچنین افرادی که از سهمیه های ایثارگران، جانبازان، خانواده شهدا و رزمندگان برخوردارند، در اولویت پذیرش هستند.
دانش آموزان علاقه مند به رشته های فنی و حرفه ای برای ورود به هنرستان، باید یک سری شرایط را داشته باشند. این افراد توجه داشته باشند که ورود به زیر شاخه های رشته فنی حرفه ای نیاز به معدل خیلی بالایی ندارد.
تفاوت رشته های تحصیلی کاردانش و فنی حرفه‌ای
یکی از مهم‌ترین سوالات دانش‌آموزان در مورد تفاوت رشته های تحصیلی کاردانش و فنی حرفه‌ای است. آیا رشته‌های تحصیلی کاردانش و فنی و حرفه‌ای تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند؟ اول از همه باید به این موضوع اشاره کنیم که بین رشته های تحصیلی کاردانش و فنی و حرفه‌ای تفاوت‌هایی وجود دارد. دانش‌آموزان در رشته کاردانش اکثر دروس خود را به صورت عملی سپری می‌کنند و کلاس‌های درسی در کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها برگزار می‌شوند. اما اکثر درس‌های رشته‌های فنی و حرفه‌ای به صورت تئوری در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرند. بنابراین رشته کاردانش به صورت عملی و در کارگاه‌ها ارائه می‌شود. یکی دیگر از تفاوت‌های این دو رشته با یکدیگر رشته‌های درسی است. رشته کاردانش ۱۶۰ رشته دارد، اما فنی و حرفه‌ای تنها از ۴۰ رشته تشکیل شده است. یکی دیگر از تفاوت‌های رشته کاردانش و فنی و حرفه‌ای به بازار کار و شرایط کار مربوط می‌شود. دانش‌آموزان در رشته کاردانش مفاهیم را به صورت عملی یاد می‌گیرند و پس از دو سال با کسب مدرک دیپلم به راحتی وارد بازار کار می‌شوند. اما دانش‌آموزان در رشته فنی و حرفه‌ای مفاهیم را به دو صورت عملی و تئوری یاد می‌گیرند. این دانش‌آموزان پس از گرفتن دیپلم و در پایان دوره کاردانی به عنوان تکنسین وارد بازار کار می‌شوند. دروسی که دانش‌آموزان در فنی و حرفه‌ای آن را مطالعه می‌کنند بسیار دشوارتر از شاخه تحصیلی کاردانش است.
مزایا و معایب تحصیل در رشته های فنی و حرفه ای ۱۴۰۲
تمامی رشته های تحصیلی دارای مزایا و معایبی هستند. در انتخاب رشته باید به این نکته توجه داشت که مزایای رشته مورد نظر بیشتر از معایب آن باشد زیرا عمر انسان محدود است و نمی توان تمامی رشته ها و علوم را مطالعه کرد. رشته های فنی و حرفه ای مزیت خیلی بزرگی که دارند، بازارکار آن هاست؛ یعنی پس از اخذ دیپلم نیز می توان شغل مناسب آن رشته را به دست آورد. در ادامه، مزایا و معایب زیر شاخه های رشته فنی حرفه ای را ذکر کرده ایم.
مزایای رشته های فنی و حرفه ای
یادگیری مهارت های فنی
مهاجرت آسان تر از رشته های شاخه نظری
تخصیص وام خود اشتغالی
دریافت مجوز کسب و کار
ورود به بازارکار پس از اخذ مدرک دیپلم
راه اندازی کارگاه ها
تنوع بالای زیر شاخه های رشته فنی حرفه ای
فرصت های شغلی زیاد
معایب رشته های فنی و حرفه ای
امکان عدم تحصیل در دانشگاه های پرطرفدار در مقطع کارشناسی
عدم توجه به دروس تخصصی و پایه
نبود کارگاه های مناسب تمامی رشته
فضای آکادمیک کم
رشته های فنی و حرفه ای در دانشگاه
فارغ التحصیلان هنرستان های فنی و حرفه ای، می توانند در رشته های با کنکور و یا بدون کنکور کاردانی فنی و حرفه ای ادامه تحصیل دهند. یا اینکه شانس خود را برای تحصیل در دانشگاه های روزانه، نوبت دوم، آزاد، پردیس خودگردان، غیرانتفاعی و پیام نور امتحان کنند. در یک عبارت ساده تر، فارغ التحصیلان هر کدام از رشته های فنی و حرفه ای می توانند در رشته متناسب با مدرک دیپلم خود، ادامه تحصیل دهند.
داوطلبان ثبت نام بدون کنکور دانشگاه ها باید دقت داشته باشند که رشته مورد نظرشان که به مدرک دیپلمشان نیز مرتبط است، جزو رشته های بدون کنکور کاردانی فنی و حرفه ای است. همچنین علاوه بر دانشگاه های فنی و حرفه ای، دانشگاه علمی کاربردی، موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی و همچنین دانشگاه آزاد نیز از بین فارغ التحصیلان هنرستان های فنی و حرفه ای دانشجو می پذیرند و برای تحصیل در رشته های بدون کنکور این دانشگاه ها، هیچ نیازی به متناسب بودن رشته تحصیلی دیپلم فنی و حرفه ای با رشته دانشگاهی نمی باشد.
میزان درآمد رشته های فنی و حرفه ای
بازارکار و میزان درآمد یک رشته از مهم ترین عواملی است که افراد برای انتخاب آن رشته در نظر می گیرند. رشته های فنی و حرفه ای به دلیل این که دروس عملی و کارگاهی زیادی دارند، دانش آموزان می توانند مهارت های زیادی را فرا بگیرند و در نتیجه پس از اخذ مدرک خود سریعا به بازارکار جذب شده و به درآمد برسند. افراد برای این که در یک رشته به درآمد دلخواه خود برسند، علاوه بر بروز نگه داشتن اطلاعات و دانش خود در زمینه مربوطه، باید به آن رشته علاقه داشته باشند.
اکثر رشته های فنی و حرفه ای بازارکار و درآمد خوبی دارند که از جمله آن ها می توان رشته هایی مثل مکانیک، چوب و مبلمان سازی، تاسیسات، طراحی لباس، تدوین فیلم، گرافیک، نقاشی، سینما، موسیقی و نوازندگی، تعمیر لوازم الکترونیکی و کارهای برقی و… را نام برد. به دلیل تنوع زیاد رشته های فنی و همچنین میزان درآمد متغیر آن ها، نمی توان به طور دقیق از مبلغ آن صحبت کرد.
کارشناسان مرکز مشاوره آرکا در کلیه مراحل ثبت نام، ادامه تحصیل، انتخاب رشته و … در تمام رشته های دانشگاهی و مدارس، همراه متقاضیان بوده و از طریق سیستم مشاوره تلفنی، پاسخگوی سوالات و شبهات در کلیه زمینه های تحصیلی و شغلی می باشند.
